Lekcja 23: Czas teraźniejszy – “Presente”

Benvenuti! Witamy Cię w lekcji 23, w której skupimy się na czasie teraźniejszym “Presente” w języku włoskim. Jest to najważniejszy czas, który pozwala opisywać to, co dzieje się teraz, co zazwyczaj robisz lub co planujesz zrobić. Nauczysz się formować zdania w czasie teraźniejszym i zastosujesz to w praktyce.

Definicja i zastosowanie

“Presente” we włoskim to czas teraźniejszy, który używamy do opisania czynności, zdarzeń lub stanów, które mają miejsce w momencie mówienia, do opisywania zwyczajów i rutyn, a także do wyrażania prawd ogólnych.

Na przykład:

1. Io mangio una mela. (Jem jabłko.) – czynność w chwili obecnej
2. Lavoro cinque giorni alla settimana. (Pracuję pięć dni w tygodniu.) – rutyna
3. Il sole sorge a est. (Słońce wschodzi na wschodzie.) – prawda ogólna

Konstrukcja “Presente”

Czas teraźniejszy we włoskim tworzymy w inny sposób w zależności od tego, czy czasownik jest typu “-are”, “-ere” czy “-ire”. Poniżej przedstawiamy, jak to działa na przykładzie trzech regularnych czasowników: “parlare” (mówić), “leggere” (czytać) i “dormire” (spać).

1. Parlare (mówić):
   • Io parlo – Ja mówię
   • Tu parli – Ty mówisz
   • Lui/Lei parla – On/Ona mówi
   • Noi parliamo – My mówimy
   • Voi parlate – Wy mówicie
   • Loro parlano – Oni mówią
2. Leggere (czytać):
   • Io leggo – Ja czytam
   • Tu leggi – Ty czytasz
   • Lui/Lei legge – On/Ona czyta
   • Noi leggiamo – My czytamy
   • Voi leggete – Wy czytacie
   • Loro leggono – Oni czytają
3. Dormire (spać):
   • Io dormo – Ja śpię
   • Tu dormi – Ty śpisz
   • Lui/Lei dorme – On/Ona śpi
   • Noi dormiamo – My śpimy
   • Voi dormite – Wy śpicie
   • Loro dormono – Oni śpią

Zwróć uwagę, że dla każdego podmiotu końcówki czasowników są różne. To właśnie dzięki tym końcówkom wiemy, kto wykonuje daną czynność.

Czasowniki nieregularne w “Presente”

Niestety, nie wszystkie czasowniki we włoskim są regularne. Istnieje wiele czasowników, które mają nieregularne formy w czasie teraźniejszym. Niektóre z nich to “essere” (być), “avere” (mieć), “andare” (iść), “fare” (robić), “dire” (mówić), “venire” (przychodzić). Na przykład:

• Essere:
  1. Io sono – Ja jestem
  2. Tu sei – Ty jesteś
  3. Lui/Lei è – On/Ona jest
  4. Noi siamo – My jesteśmy
  5. Voi siete – Wy jesteście
  6. Loro sono – Oni są
• Avere:
  • Io ho – Ja mam
  • Tu hai – Ty masz
  • Lui/Lei ha – On/Ona ma
  • Noi abbiamo – My mamy
  • Voi avete – Wy macie
  • Loro hanno – Oni mają

Czasowniki nieregularne to niestety coś, czego musimy nauczyć się na pamięć. Ale spokojnie, z czasem i praktyką będzie to coraz łatwiejsze.