Szwajcaria to nie tylko bajkowe alpejskie kurorty, zegarki najwyższej jakości, wyborne sery i czekolada, które rozsławiły kraj na całym świecie. Ten malowniczy zakątek Europy jest wyjątkowy także ze względu na swoją różnorodność językową – oficjalnie obowiązują tutaj aż cztery języki urzędowe. To właśnie ta wielojęzyczność sprawia, że Szwajcaria jest miejscem niezwykłym – zarówno pod względem kultury, jak i codziennej komunikacji.
Języki urzędowe w Szwajcarii – jak to działa?
Kraj podzielony jest na 26 kantonów, z których każdy może mieć własne regulacje dotyczące języka.
- 22 kantony są jednojęzyczne,
- kilka kantonów jest dwujęzycznych (np. Fryburg, Berno, Valais),
- a Gryzonia to kanton trójjęzyczny.
Co ciekawe, poza językami urzędowymi coraz większą rolę w biznesie i nauce odgrywa język angielski, który często pełni funkcję języka wspólnego w międzynarodowym środowisku.
Niemiecki – najczęściej używany język
Ponad 65% mieszkańców Szwajcarii posługuje się językiem niemieckim, a dokładniej jego odmianą – szwajcarskim niemieckim (Schwyzertüütsch). Usłyszymy go przede wszystkim w Zurychu, Bazylei, Bernie czy Lucernie.
→ Co ciekawe, szwajcarski niemiecki to nie standardowy Hochdeutsch, a zbiór alemannskich dialektów, które dla obcokrajowca mogą być trudne w zrozumieniu – nawet jeśli zna niemiecki na wysokim poziomie! Z tego powodu w mediach, edukacji i urzędach dominuje standardowy niemiecki, natomiast w codziennych rozmowach króluje dialekt.
Francuski – język zachodniej Szwajcarii
Francuskim posługuje się ok. 23% populacji, głównie w zachodniej części kraju – w kantonach Genewa, Vaud, Neuchâtel i Jura.
→ W przeciwieństwie do szwajcarskiego niemieckiego, szwajcarski francuski praktycznie nie różni się od tego używanego we Francji – różnice są subtelne i dotyczą głównie akcentu czy pojedynczych słów. Dzięki temu komunikacja między Szwajcarami i Francuzami jest bardzo płynna.
Włoski – język południa
Na południu kraju, w kantonie Ticino i części Gryzonii, dominuje język włoski. Posługuje się nim ok. 8% ludności.
→ Region ten, położony tuż przy granicy z Włochami, jest znany z włoskiej atmosfery – od kuchni, przez architekturę, po styl życia. To sprawia, że odwiedzając Lugano czy Bellinzonę, można poczuć się jak we Włoszech, choć formalnie jesteśmy wciąż w Szwajcarii.
Retoromański (romansz) – język mniejszości
Najrzadziej używanym językiem urzędowym jest retoromański (romansz), którym posługuje się ok. 37 tysięcy osób(zaledwie 0,5% populacji). Występuje on głównie w kantonie Gryzonia.
→ Romansz ma kilka odmian dialektalnych i w dużej mierze przypomina języki romańskie (ma podobieństwa do włoskiego i łaciny). Choć jest zagrożony wymarciem, wciąż pełni ważną rolę w zachowaniu lokalnej tożsamości kulturowej.
Języki imigrantów i rola angielskiego
Szwajcaria jest krajem imigrantów – mieszka tu ogromna społeczność osób pochodzących z Portugalii, Włoch, Bałkanów czy Turcji. W efekcie, oprócz czterech języków urzędowych, często usłyszymy tu również portugalski, albański, turecki czy serbsko-chorwacki.
→ Angielski natomiast pełni funkcję języka międzynarodowego – jest powszechnie używany w biznesie, na uniwersytetach i w turystyce. Dla wielu mieszkańców jest to praktyczny „piąty język” Szwajcarii.
Podsumowanie – w jakim języku mówią Szwajcarzy?
Odpowiedź brzmi: to zależy, gdzie jesteś.
- W Zurychu czy Bazylei usłyszysz przede wszystkim niemiecki (dialektalny),
- w Genewie – francuski,
- w Ticino – włoski,
- a w Gryzonii – również romansz.
Szwajcaria jest dowodem na to, że wielojęzyczność może być ogromną siłą – łączy tradycję, kulturę i tożsamość narodową w jeden spójny, choć różnorodny kraj.
→ Chcesz lepiej poznać języki Szwajcarii?
W naszej Krämer Academy uczymy niemieckiego, francuskiego i włoskiego – dokładnie tych języków, które są częścią szwajcarskiej codzienności.